Fiordy Norwegii-Europa

13.06.2012

Środa

W czasie ostatniego zlodowacenia Norwegia pokryta była potężnymi lodowcami. Te rzeki lodu przesuwały się z wolna w kierunku morza, żłobiąc w skale niezmiernie głębokie doliny o kształcie litery U.

10 tys. lat temu, gdy lody stajały, morze wypełniło doliny, które Norwedzy nazwali fiordami. Fiordy znajdują się również na obszarach Kanady, Nowej Zelandii i Chile, najwspanialsze jednak są w Norwegii.Zachodnie wybrzeże Norwegii pocięte jest przez te długie, wąskie, zalane wodą kanały. Fiordy są urzekająco piękne, chociaż jednocześnie ponure, odludne i niebezpieczne.

Ciekawostka na dziś:

Adam Małysz jest z zawodu dekarzem.

Matterhorn-Europa

10.06.2012

Niedziela

Pierwszą zakończoną powodzeniem wyprawę na Matterhorn poprowadził w roku 1865 angielski alpinista Edward Whymper. To pierwsze udane wejście miało jednak gorzki posmak. Czterech spośród siedmiu uczestników ekspedycji zginęło, kiedy urwałą się lina i odpadli ze ściany północnej. Ciała jednego z alpinistów nigdy nie odnaleziono.

Górujący nad szwajcarską wioską Zermatt Matterhorn znanu jest ze swej charakterystycznej sylwetki. Nie jest najwyższym szczytem w Alpach, nie jest nawet najwyższym wzniesieniem Szwajcarii. Ma jednal cztery ściany, których krawędzie łączą się pod takim kątem, że nadają mu wygląd piramidy. Jego piękno jest jeszcze bardziej uderzające dzięki temu, że góra ta stoi samotnie.Alpy powstały około 40 mln lat temu, gdy dwie płyty skorupy ziemskiej zderzyły się ze sobą, tworząc łańcuch pochylonych, pofałdowanych gór.

Ciekawostka na dziś:

Napój Sprite powstał w Niemczech jako Fanta Klare Zitrone.

Staffa-Europa

09.06.2012

Sobota

Dookoła małej wyspy o nazwie Staffa, leżącej u zachodnich wybrzeży Szkocji, znajdują się niezwykłe bazaltowe kolumny. Około 70 mln lat temu skały te zostały wypiętrzone przez ruchy wulkaniczne, a następnie uległy erozji. Kolumny są w ogromnej większości sześciokątne i ściśle do siebie przylegają. Wyglądają jak piszczałki organów. Niektóre mają 40 m wysokości.

Pas krótszych kolumn prowadzi do najbardziej znanej osobliwości wyspy - Jaskini Fingala. Rybacy z Hebryd Wewnętrznych nazywają ją muzykalną jaskinią. Nazwa wzięła się od przypominającego dźięk harfy odgłosów, które wydają filary, gdy wieje wiatr. Nieopodal wejścia do jaskini znajduje się Krzesło Fingala. Mówi się, że każdy kto na nim usiądzie, może wyrazić trzy życzenia, które zostaną spełnione. Wejście do jaskinie stanowi wspaniały łuk, a sama jaskinia wygląda jak ogromny lejek, zwężający się od 13 m wysokości przy wejściu do 6 m przy końcu.Podobne bazaltowe kolumny, Groblę Olbrzymów, można znaleźć w Irlandii Północnej. Według irlandzkich legend, jest to jeden koniec drogi, zbudowanej przez olbrzyma Finna MacCoola. Drugi kraniec, odległy o 120 km. leży na wyspie Staffa.

Ciekawostka na dziś:

Codziennie na świecie umiera około 259200 ludzi.

Owernia-Europa

08.06.2012

Piątek

Jeśli wejdziesz na szczyt Puy de Dõme w Owernii (1465 m n.p.m.), ujrzysz jeszcze pięćdziesiąt takich szczytów. Puy de Dõme jest jednym z najbardziej znanych stożków wulkanicznych w tej części Masywu Centralnego we Francji.

Takich wzniesień (nazywanych po francusku puys) są setki. Niektóre są łagodne kuliste, inne ostre jak igły. Jedne posiadają kratery z jeziorami, podczas gdy inne mają wygładzone wierzchołki.Liczne gorące źródła występujące w okolicy świadczą o tym, że tuż pod powierzchnią ziemi zalegają pokłady magmy (płynnej skały). Puy de Sancy (1885 m) jest najwyższym szczytem w liczącym milion lat masywie Monts Dore.

Ciekawostka na dziś:

Szacuje się, że w Brazylii na ulicy żyje 7-8 mln dzieci.

Wodospad Niagara-Ameryka Północna

05.06.2012

Wtorek

Wodospad Niagara liczy sobie 10 tysl lat i powstał u schyłku ostatniej epoki lodowcowej. Umożliwia on przepływ wody z jeziora Erie do położonego 100 m niżej jeziora Ontario. Niagara nie jest najwyższym, najszerszym czy największym wodospadem na świecie, za to z pewnością najsłynniejszym. Jego potęga i piękno uderza każdego, kto go zobaczy.

Wodospad znajduje się na rzece Niagara i rozdzielony jest Wyspą Kozią (Goat Island) na dwie części: wschodnią (American Falls) o szerokości 323 m i wysokości 56 m oraz skupiającą 94% wody część zachodnią (Canadian Falls lub Horseshoe Falls), tworzącą rozległe półkole o szerokości 675 m i wysokości 54 m.Za wodospadem Amerykańskim droga prowadzi do Groty Wiatrów wydrążonej przez płynącą wodę.

Ciekawostka na dziś

Następne zaćmienie Słońca, w Polsce będzie można oglądać dopiero w 2200 roku.

Mauna Loa-Australia

04.06.2012

Poniedziałek

Wymiary góry Mauna Loa, na wyspie Hawaii, prze jej owalnej podstawie na snie oceanu wynoszą 119 na 85 km. Pod wodą znajduje się 4975 m góry, a jej pozostała część wznosi się na dalsze 4170 m ponad lustro wody.Jeżeli zsumujemy te wielkości, przekonamy się, że jest to najwyższa góra świata. Mauna Loa zajmuje na powierzchni wyspy 5180 km².

Mauna Loa to również jeden z największych aktywnych wulkanów na świecie. Zbudowany jest z warstw lawy i przejawia aktywność przecietnie co trzy lata. Erupcja w roku 1984 trwała nieprzerwanie przez 22 dni. Lawa z wulkanu Mauna Loa jest gorętsza i bardziej płynna niż w innych wulkanach. Nim zastygnie, może przepłynąć nawet 32 km.

Ciekawostka na dziś:|

Modliszka jako jedyny owad potrafi przekręcić głowę o 360 stopni.

Kryvan-Europa

03.06.2012

Niedziela

Narodowa góra Słowaków, wspominana w ich hymnie i widoczna w herbie. Choć nie najwyższa (2494 m n.p.m. lokuje go dopiero w drugiej dziesiątce), to do 1793 roku była uważana za najwyższą w Tatrach.To przekonanie i znaczenie Kryvaňa wynika z faktu, że stoi on samotnie pomiędzy Tatrami Zachodnimi a masą szczytów Wysokich Tatr, oddzielony od nich wyjątkowo głębokimi dolinami. Patrząc od południa masyw Kryvaňa oddziela od Jamskiego Grzebienia Dolina Ważecka (ok. pół kilometra różnicy pomiędzy szczytem Krywania a lustrem Zielonego Stawu Ważeckiego). Patrząc od zachodu, w dolinę Nefcerka, różnica pomiędzy szczytem a Niżnym Teriańskim Stawem jest jeszcze większa. Z kolei bardzo głęboko (choć nie tak stromo jak Ważecka) Dolina Koprowa oddziela Tatry Wysokie od Tatr Zachodnich.

Nazwa pochodzi od charakterystycznego, zakrzywionego szczytu. Krywań leży na długiej, ok. dziesięciokilometrowej grani bocznej, odchodzącej od głównego grzebienia na Cubrynie i biegnie na południowy zachód, ze szczytami zwornikowymi (gdzie schodzą się co najmniej trzy granie) na Koprowskim Szczycie, Hlinskiej Wieży, Hrubym Wierchu, Furkockim Szczycie, Ostrej, Krótkiej, Ramieniu Krywania i Krywaniu jako ostatnim szczycie zwornikowym. Cały ten górski grzebień nazywany jest główną granią odnogi Krywania (po słowacku - hlavná os hrebeňa Kriváňa).Cały masyw, z mniejszymi szczytami Małego Krywania (2335 m) i Ramienia Krywania (2395 m), składa się jeszcze z pięciu grzbietów. Grzbiet na Pawłową (Pavlov chrbát) biegnie na południe. Południowo-zachodni grzebień z Wyższą Prehybą (Vyšná priehyba), Niższą Prehybą (Nižná priehyba), Kryvaňskym hrbem i Grunikiem na końcu jest najdłuższy. Grzbiet zachodni kończy się Małą Krywańską Basztą zaś północno-zachodni Wielką Krywańską Strażnicą. Północno-wschodni grzbiet przez przełącz Szpara biegnie do masywu Krótkiej.

Ciekawostka na dziś:

Nigdy nie złożysz kartki A4 więcej niż osiem razy.

Amazonka-Ameryka Południowa

02.06.2012

Sobota

Ogromu Amazonki nie sposób opisać. jest to największa rzeka na kuli ziemskiej. Amazonka zbiera 1/5 wody z powierzchni Ziemi. Swój początek bierze w peruwiańskich Andach, na wysokości 5240 m n.p.m.

Ujście rzeki do Atlantyku, oddalone do jej źródeł o 6400 km, ma 320 km szerokości. Do oceanu wpływa tak ogromna masa słodkiej wody, że wypiera ona wodę morską na 160 km. W ujściu rzeki leży wyspa wielkości Szwajcarii.Do Amazonki wpada ponad 15 tys. rzek. 17 z nich jest dłuższych od europejskiej rzeki Ren. Amazonka jest wystarczająco głęboka, aby duże statki mogły dopłynąć do Iquitos - peruwiańskiego portu atlantyckiego, oddalonego od Atlantyku o 3680 km.

Ciekawostka na dziś:

Każdego roku 7 osób ginie na skutek używania zmywarki.