Amazonka-Ameryka Południowa

02.06.2012

Sobota

Ogromu Amazonki nie sposób opisać. jest to największa rzeka na kuli ziemskiej. Amazonka zbiera 1/5 wody z powierzchni Ziemi. Swój początek bierze w peruwiańskich Andach, na wysokości 5240 m n.p.m.

Ujście rzeki do Atlantyku, oddalone do jej źródeł o 6400 km, ma 320 km szerokości. Do oceanu wpływa tak ogromna masa słodkiej wody, że wypiera ona wodę morską na 160 km. W ujściu rzeki leży wyspa wielkości Szwajcarii.Do Amazonki wpada ponad 15 tys. rzek. 17 z nich jest dłuższych od europejskiej rzeki Ren. Amazonka jest wystarczająco głęboka, aby duże statki mogły dopłynąć do Iquitos - peruwiańskiego portu atlantyckiego, oddalonego od Atlantyku o 3680 km.

Ciekawostka na dziś:

Każdego roku 7 osób ginie na skutek używania zmywarki.

Gigantyczne sekwoje-Australia Północna

31.05.2012

Czwartek

Na terenie USA występują dwa gatunki wiecznie zielonych drzew iglastych, zwanych sekwojami. Sekwoja wicznie zielona (Sequoia sempervirens) to najwyższe spośród żyjących na Ziemi drzew. Występuje na niewielkim obszarze, obejmujące środkowe wybrzeże Kalifornii i centralny Oregon.W Parku Narodowym Sekwoi w Kaliforinii znajduje sie okaz mierzący 112 m.

Mamutowiec olbrzymi (Sequioadendron giganteun), zwany też sekwojadendronem, jest najpotężniejszym drzewem rosnącym na Ziemi. Generał Sherman - okaz liczący przynajmniej 3200, a może nawet 4 tysiące lat, znajduje się na terenie leżącego w górach Sierra Nevada Narodowego Parku Mamutowców. Jest to największy żywy organizm na Ziemi o wysokości 83 m i obwodzie pnia 24 m.

Ciekawostka na dziś:

Na każdym kontynencie jest miasto o nazwie Rzym.

Morze Kaspijskie- wybrzeża Azji

30.05.2012

Środa

Morze Kaspijskie jest największym bezodpływowym zbiornikiem wodnym na Ziemi. Zajmuje powierzchnię 371800 km² i jest większe od Niemiec, prawie tak duże jak Japonia i półtora raza większe od pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej raze wziętych. 2/5 powierzchni Morza Kaspijskiego znajduje się na terytorium Iranu, gdzie nazywane jest Daryã-ye-Khazar. Pozostała część zwie się Kaspijskoje Morie i leży w Rosji. To ogromne jezioro (nie jest bowiem, jak sugerowałaby nazwa, morze) ma 1225 km długości.Morze Kaspijskie leży w duzej niecce, jego głębokość dochodzi do 1025 m, chociaż w północnym krańcu dno znajduje się na głębokości zaledwie 5 m, Około 2/3 wody Morza Kaspijskiego pochodzi z Wołgi, która zbiera wody z wyżyn rozciągających się na północ od niego. Z Morza Kaspijskiego nie wypływa żadna rzeka. Nie występują też na nim pływy.

Powierzchnia jeziora znajduje się 28,5 m p.p.m. Leży teraz niżej niż na początku dziwiętnastego wieku, kiedy lustro wody znajdowało się 22 m p.p.m. Świadczy to o tym, że jezioro wysycha. Nie jest to spowodowane zmianami klimatycznymi, lecz sziałalnością człowieka; zmieniono bowiem bieg wielu rzeczek, zasilającyhc niegdyś jezioro, a ich wody wykorzystywane są do innych celów, takich jak irygacja.Zbudowano też tamy, które ograniczają dopływ wody do jeziora. ostatnimi czasy rząd rosyjski rozwałał możliwość zmiany biegy niektórych rzek płynących na Syberii tak, by wpływały one do Wołgi w dolnym biegu zamiast w górnym. To spowodowałoby podniesienie poziomu wód w Wołdze, a w efekcie i w Morzu Kaspijskim, co zapewniłoby więcej wody, potrzebnej do uprawy bawełny.Około 12 mln lat temu Morze Czarne, Morze Kaspijskie i Morze Aralskie (leżące na północny wschód od Kaspijskiego) tworzyły znacznie większe morze, zwane Tetydzkim. Było ono połączone z Morzem Śródziemnym. Takie połączenie istniało również przez krótki czas około 2 mln lat temu.

Ciekawostka na dziś:

Najmłodszym papieżem był Jan XII (955-964), który w chwili wyboru miał zaledwie 18 lat.

Dolina Śmierci-Ameryka Północna

29.05.2012

Wtorek

Dolina Śmierci to głęboki pas pustyni, ciągnący się przez południowo-wschodnią Kalifornię (USA). Jest to najgorętszy i najbardziej suchy rejon w Ameryce Północnej, a jego najniżej położony punkt (82 m p.p.m.) to największe obniżenie na obszarze obu Ameryk. Skały, z mieniącymi się w słońcu jak tęcza minerałami sprawiają, że teren ten jest olśniewająco piękny.

Dolina śmierci ma 225 km długości i 8-24 km szerokości. Jej wiek szacuje się na milion lat.50 tys. lat temu obszar ten zalały wody jeziora Manly. Około 3 tys. lat temu na terenie Doliny Śmierci znajdowało się jeszcze płytkie jezioro. Kiedy wyparowała z niego woda, na dnie pozostała warstwa soli, tworząc widoczną do dzisiaj skorupę. Nawet gdy na tym obszarze spadnie trochę deszczu, woda wyparowuje, nim wsiąknie w glebę.

Ciekawostka na dziś:

Chile jest najwęższym państwem świata.

Krka-Europa

28.05.2012

Poniedziałek

Spieniona woda z hukiem spada do sporego jeziorka. Powyżej tego wodospadu jest drugi, trzeci i czwarty, piaty i szósty, z boku wciskają się następne kaskady. Ponad nimi plątanina bystrych potoków i spokojnych jeziorek, a jeszcze wyżej – spokojna, szeroka rzeka. Nie na długo; w oddali znów widać wodospad, a nad nim osiem kolejnych. I tak dalej, aż po źródła.To 73-kilometrowa Krka. Rzeka z taką długością w Polsce to drobny strumyczek w Polsce, a w Chorwacji jedna z potężniejszych rzek. Przepływ 50 metrów na sekundę to więcej niż ma 319-kilometrowa Pilica. I równocześnie to najpiękniejsza rzeka Chorwacji i jedna z najpiękniejszych w Europie. Początek bierze w masywie Dinara na granicy Chorwacji i Bośni.

Byłaby zwykłą górską rzeką, gdyby nie zjawiska krasowe (niszczenie skał wapiennych pod wpływem wody i wiatru), zwłaszcza martwica krasowej. Zwykły kras wyciął w górach szeroką dolinę. Ale ostatecznie przepiękne kaskady Krki uformowała martwica krasowa. Wytrącające się z wody związki wapnia osadzają się na roślinach wodnych, utwardzając je w rodzaj skały. Nakładające się na siebie warstwy martwicy tworzą tarasy. Tam, gdzie woda płynie wolniej, z czasem martwica staje się wyspą. Tam gdzie szybciej – jest wodospad. To struktury bardzo delikatne. Dziś wyglądają tak, a jutro inaczej, bo gdzieś się bariera przerwała, a gdzie indziej zatrzymała wodę.

Ciekawostka na dziś:

W Ohio zabronione jest upijanie alkoholem ryb.

Wulkan Erebus-Antarktyda

26.05.2012

Sobota

Wulkan Erebus jest najbardziej na południe wysuniętym czynnym wulkanem na ziemi. Znajduję się na Wyspie Rossa, u wybrzeży Antarktydy na Morzu Rossa. Ma on wysokości około 3795 m n.p.m., a do 2000 m n.p.m. zbocza pokryte są śniegiem.Mount Erebus został odkryty 27 stycznia 1841 roku przez szkockiego badacza polarnego Sir Jamesa Clarka Rossa, który nadał mu nazwę jednego ze swoim statków. Nazwę po drugim statku otrzymał znajdujący się we wschodniej części Wyspy Rossa wulkan Mount Terror. Ereb w mitologii greckiej był synem Chaosu, bogiem ciemności.Erebus po raz pierwszy został zdobyty w 1908 roku przez uczestników ekspedycji Sir Ernesta Shackleton’a. Natomiast pierwsze znane samotne wejście na Mount Erebus miało miejsce w dniach 19-20 stycznia 1991 roku. Dokonał tego Charles J. Blackmer, który był wieloletnim pracownikiem stacji polarnej McMurdo mieszczącej się na południowym cyplu Wyspy Rossa. Cała wyprawa trwała 24 godziny, a samo podejście zajęło w przybliżeniu 17 godzin.

Wulkan Erebus jest częścią Pacyficznego Pierścienia Ognia, która obejmuje ponad 160 aktywnych wulkanów. Pacyficzny Pierścień Ognia jest strefą częstych trzęsień ziemi i erupcji wulkanicznych, która otacza Ocean Spokojny. Obejmuje nieomal ciągły pas rowów oceanicznych oraz wulkanicznych łańcuchów górskich. Ocenia się, że na jego obszarze ma miejsce 81% większych trzęsień ziemi oraz znajduje się 90% wszystkich czynnych wulkanów.Erebus jest obecnie najbardziej aktywnym wulkanem na Antarktyce. We wnętrzu krateru o średnicy około 250 metrów znajduje się jezioro lawy, które jest jednym z nielicznych trwałych jezior lawy na Ziemi.28 listopada 1979 miała miejsce katastrofa lotnicza. Podczas bardzo złej widoczności o wulkan rozbił się samolot wiozący wycieczkowiczów z Nowej Zelandii. Śmierć poniosło 257 osób znajdujących się na pokładzie samolotu, który należał do linii lotniczych Air New Zealand. Lot 901 był regularnym pasażerskim połączeniem z portu lotniczego w Auckland w Nowej Zelandii na Antarktykę, po katastrofie zaprzestano dalszych lotów.

Ciekawostka na dziś:

W 1938 Hitler został wybrany "Człowiekiem roku" w plebiscycie Magazynu Time.

Binn Ghulbain-Europa

25.05.2012

Piątek

Najbardziej charakterystyczna góra Europy, znana też jako Benbulben, Ben Bulben i Benbulbin. Wszystkie trzy zanglizowane nazwy pochodzą od tytułowej, gaelickiej. Binn Ghulbain jest znacznie łatwiej rozpoznawalny niż Mattehorn.Jego nazwa tłumaczona z gaelickiego oznacza szczyt w kształcie szczęki. Nie trzeba mieć dużej wyobraźni, by w płaskim szczycie i odchodzących w dół żlebach zobaczyć wypełnioną zębami ludzką szczękę. Benbulbin to modelowy wręcz przykład góry stołowej, o stromych, pionowych niemal zboczach i płaskim jak stół wierzchołku.Góra nie jest wysoka, 526 metrów nad poziomem morza, ale gdy się weźmie pod uwagę, że najwyższy szczyt Irlandii, Carrauntoohill liczy zaledwie 1038-1041 (różne źródła podają różne wysokości) metrów, to jest jedną z potężniejszych gór. A jeśli się na nią spojrzy z bliska – to potężniejszej nie ma.

Benbulben leży w górach Dartry na północny wschód od Sligo, nad zatoką o tej samej nazwie. Obok jest kilka innych szczytów podobnej wysokości, ale żaden nie jest tak charakterystyczny.Góra w dzisiejszym kształcie uformowała się podczas epoki lodowcowej. Wcześniej była to góra znacznie wyższa, ale wędrujący lodowiec ją spiłował do dzisiejszych kształtów. Ale tworzące Binn Ghulbain skały, stromy, pionowościenny masyw wapienny i cokół z łupka ilastego, powstały w karbonie około 320 milionów lat temu.Benbulbin upatrzyli sobie wspinacze. Ci początkujący zdobywają górę od południa. Lubiący większą dawkę adrenaliny szturmują szczyt od północy i zachodu, gdzie niemal ciągle wieją silne wiatry znad Atlantyku. Niesamowity widok na całą okolicę, hrabstwa Sligo i Donegal, okoliczne zatoczki, wyspy i ocean, wynagradza wszelkie trudy.

Ciekawostka na dziś:

Kobiety mają szersze widzenie obwodowe (osiąga niemal 180 stopni), natomiast mężczyźni widzą lepiej na odległość.