Gigantyczne sekwoje-Australia Północna

31.05.2012

Czwartek

Na terenie USA występują dwa gatunki wiecznie zielonych drzew iglastych, zwanych sekwojami. Sekwoja wicznie zielona (Sequoia sempervirens) to najwyższe spośród żyjących na Ziemi drzew. Występuje na niewielkim obszarze, obejmujące środkowe wybrzeże Kalifornii i centralny Oregon.W Parku Narodowym Sekwoi w Kaliforinii znajduje sie okaz mierzący 112 m.

Mamutowiec olbrzymi (Sequioadendron giganteun), zwany też sekwojadendronem, jest najpotężniejszym drzewem rosnącym na Ziemi. Generał Sherman - okaz liczący przynajmniej 3200, a może nawet 4 tysiące lat, znajduje się na terenie leżącego w górach Sierra Nevada Narodowego Parku Mamutowców. Jest to największy żywy organizm na Ziemi o wysokości 83 m i obwodzie pnia 24 m.

Ciekawostka na dziś:

Na każdym kontynencie jest miasto o nazwie Rzym.

Morze Kaspijskie- wybrzeża Azji

30.05.2012

Środa

Morze Kaspijskie jest największym bezodpływowym zbiornikiem wodnym na Ziemi. Zajmuje powierzchnię 371800 km² i jest większe od Niemiec, prawie tak duże jak Japonia i półtora raza większe od pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej raze wziętych. 2/5 powierzchni Morza Kaspijskiego znajduje się na terytorium Iranu, gdzie nazywane jest Daryã-ye-Khazar. Pozostała część zwie się Kaspijskoje Morie i leży w Rosji. To ogromne jezioro (nie jest bowiem, jak sugerowałaby nazwa, morze) ma 1225 km długości.Morze Kaspijskie leży w duzej niecce, jego głębokość dochodzi do 1025 m, chociaż w północnym krańcu dno znajduje się na głębokości zaledwie 5 m, Około 2/3 wody Morza Kaspijskiego pochodzi z Wołgi, która zbiera wody z wyżyn rozciągających się na północ od niego. Z Morza Kaspijskiego nie wypływa żadna rzeka. Nie występują też na nim pływy.

Powierzchnia jeziora znajduje się 28,5 m p.p.m. Leży teraz niżej niż na początku dziwiętnastego wieku, kiedy lustro wody znajdowało się 22 m p.p.m. Świadczy to o tym, że jezioro wysycha. Nie jest to spowodowane zmianami klimatycznymi, lecz sziałalnością człowieka; zmieniono bowiem bieg wielu rzeczek, zasilającyhc niegdyś jezioro, a ich wody wykorzystywane są do innych celów, takich jak irygacja.Zbudowano też tamy, które ograniczają dopływ wody do jeziora. ostatnimi czasy rząd rosyjski rozwałał możliwość zmiany biegy niektórych rzek płynących na Syberii tak, by wpływały one do Wołgi w dolnym biegu zamiast w górnym. To spowodowałoby podniesienie poziomu wód w Wołdze, a w efekcie i w Morzu Kaspijskim, co zapewniłoby więcej wody, potrzebnej do uprawy bawełny.Około 12 mln lat temu Morze Czarne, Morze Kaspijskie i Morze Aralskie (leżące na północny wschód od Kaspijskiego) tworzyły znacznie większe morze, zwane Tetydzkim. Było ono połączone z Morzem Śródziemnym. Takie połączenie istniało również przez krótki czas około 2 mln lat temu.

Ciekawostka na dziś:

Najmłodszym papieżem był Jan XII (955-964), który w chwili wyboru miał zaledwie 18 lat.

Dolina Śmierci-Ameryka Północna

29.05.2012

Wtorek

Dolina Śmierci to głęboki pas pustyni, ciągnący się przez południowo-wschodnią Kalifornię (USA). Jest to najgorętszy i najbardziej suchy rejon w Ameryce Północnej, a jego najniżej położony punkt (82 m p.p.m.) to największe obniżenie na obszarze obu Ameryk. Skały, z mieniącymi się w słońcu jak tęcza minerałami sprawiają, że teren ten jest olśniewająco piękny.

Dolina śmierci ma 225 km długości i 8-24 km szerokości. Jej wiek szacuje się na milion lat.50 tys. lat temu obszar ten zalały wody jeziora Manly. Około 3 tys. lat temu na terenie Doliny Śmierci znajdowało się jeszcze płytkie jezioro. Kiedy wyparowała z niego woda, na dnie pozostała warstwa soli, tworząc widoczną do dzisiaj skorupę. Nawet gdy na tym obszarze spadnie trochę deszczu, woda wyparowuje, nim wsiąknie w glebę.

Ciekawostka na dziś:

Chile jest najwęższym państwem świata.

Krka-Europa

28.05.2012

Poniedziałek

Spieniona woda z hukiem spada do sporego jeziorka. Powyżej tego wodospadu jest drugi, trzeci i czwarty, piaty i szósty, z boku wciskają się następne kaskady. Ponad nimi plątanina bystrych potoków i spokojnych jeziorek, a jeszcze wyżej – spokojna, szeroka rzeka. Nie na długo; w oddali znów widać wodospad, a nad nim osiem kolejnych. I tak dalej, aż po źródła.To 73-kilometrowa Krka. Rzeka z taką długością w Polsce to drobny strumyczek w Polsce, a w Chorwacji jedna z potężniejszych rzek. Przepływ 50 metrów na sekundę to więcej niż ma 319-kilometrowa Pilica. I równocześnie to najpiękniejsza rzeka Chorwacji i jedna z najpiękniejszych w Europie. Początek bierze w masywie Dinara na granicy Chorwacji i Bośni.

Byłaby zwykłą górską rzeką, gdyby nie zjawiska krasowe (niszczenie skał wapiennych pod wpływem wody i wiatru), zwłaszcza martwica krasowej. Zwykły kras wyciął w górach szeroką dolinę. Ale ostatecznie przepiękne kaskady Krki uformowała martwica krasowa. Wytrącające się z wody związki wapnia osadzają się na roślinach wodnych, utwardzając je w rodzaj skały. Nakładające się na siebie warstwy martwicy tworzą tarasy. Tam, gdzie woda płynie wolniej, z czasem martwica staje się wyspą. Tam gdzie szybciej – jest wodospad. To struktury bardzo delikatne. Dziś wyglądają tak, a jutro inaczej, bo gdzieś się bariera przerwała, a gdzie indziej zatrzymała wodę.

Ciekawostka na dziś:

W Ohio zabronione jest upijanie alkoholem ryb.

Wulkan Erebus-Antarktyda

26.05.2012

Sobota

Wulkan Erebus jest najbardziej na południe wysuniętym czynnym wulkanem na ziemi. Znajduję się na Wyspie Rossa, u wybrzeży Antarktydy na Morzu Rossa. Ma on wysokości około 3795 m n.p.m., a do 2000 m n.p.m. zbocza pokryte są śniegiem.Mount Erebus został odkryty 27 stycznia 1841 roku przez szkockiego badacza polarnego Sir Jamesa Clarka Rossa, który nadał mu nazwę jednego ze swoim statków. Nazwę po drugim statku otrzymał znajdujący się we wschodniej części Wyspy Rossa wulkan Mount Terror. Ereb w mitologii greckiej był synem Chaosu, bogiem ciemności.Erebus po raz pierwszy został zdobyty w 1908 roku przez uczestników ekspedycji Sir Ernesta Shackleton’a. Natomiast pierwsze znane samotne wejście na Mount Erebus miało miejsce w dniach 19-20 stycznia 1991 roku. Dokonał tego Charles J. Blackmer, który był wieloletnim pracownikiem stacji polarnej McMurdo mieszczącej się na południowym cyplu Wyspy Rossa. Cała wyprawa trwała 24 godziny, a samo podejście zajęło w przybliżeniu 17 godzin.

Wulkan Erebus jest częścią Pacyficznego Pierścienia Ognia, która obejmuje ponad 160 aktywnych wulkanów. Pacyficzny Pierścień Ognia jest strefą częstych trzęsień ziemi i erupcji wulkanicznych, która otacza Ocean Spokojny. Obejmuje nieomal ciągły pas rowów oceanicznych oraz wulkanicznych łańcuchów górskich. Ocenia się, że na jego obszarze ma miejsce 81% większych trzęsień ziemi oraz znajduje się 90% wszystkich czynnych wulkanów.Erebus jest obecnie najbardziej aktywnym wulkanem na Antarktyce. We wnętrzu krateru o średnicy około 250 metrów znajduje się jezioro lawy, które jest jednym z nielicznych trwałych jezior lawy na Ziemi.28 listopada 1979 miała miejsce katastrofa lotnicza. Podczas bardzo złej widoczności o wulkan rozbił się samolot wiozący wycieczkowiczów z Nowej Zelandii. Śmierć poniosło 257 osób znajdujących się na pokładzie samolotu, który należał do linii lotniczych Air New Zealand. Lot 901 był regularnym pasażerskim połączeniem z portu lotniczego w Auckland w Nowej Zelandii na Antarktykę, po katastrofie zaprzestano dalszych lotów.

Ciekawostka na dziś:

W 1938 Hitler został wybrany "Człowiekiem roku" w plebiscycie Magazynu Time.

Binn Ghulbain-Europa

25.05.2012

Piątek

Najbardziej charakterystyczna góra Europy, znana też jako Benbulben, Ben Bulben i Benbulbin. Wszystkie trzy zanglizowane nazwy pochodzą od tytułowej, gaelickiej. Binn Ghulbain jest znacznie łatwiej rozpoznawalny niż Mattehorn.Jego nazwa tłumaczona z gaelickiego oznacza szczyt w kształcie szczęki. Nie trzeba mieć dużej wyobraźni, by w płaskim szczycie i odchodzących w dół żlebach zobaczyć wypełnioną zębami ludzką szczękę. Benbulbin to modelowy wręcz przykład góry stołowej, o stromych, pionowych niemal zboczach i płaskim jak stół wierzchołku.Góra nie jest wysoka, 526 metrów nad poziomem morza, ale gdy się weźmie pod uwagę, że najwyższy szczyt Irlandii, Carrauntoohill liczy zaledwie 1038-1041 (różne źródła podają różne wysokości) metrów, to jest jedną z potężniejszych gór. A jeśli się na nią spojrzy z bliska – to potężniejszej nie ma.

Benbulben leży w górach Dartry na północny wschód od Sligo, nad zatoką o tej samej nazwie. Obok jest kilka innych szczytów podobnej wysokości, ale żaden nie jest tak charakterystyczny.Góra w dzisiejszym kształcie uformowała się podczas epoki lodowcowej. Wcześniej była to góra znacznie wyższa, ale wędrujący lodowiec ją spiłował do dzisiejszych kształtów. Ale tworzące Binn Ghulbain skały, stromy, pionowościenny masyw wapienny i cokół z łupka ilastego, powstały w karbonie około 320 milionów lat temu.Benbulbin upatrzyli sobie wspinacze. Ci początkujący zdobywają górę od południa. Lubiący większą dawkę adrenaliny szturmują szczyt od północy i zachodu, gdzie niemal ciągle wieją silne wiatry znad Atlantyku. Niesamowity widok na całą okolicę, hrabstwa Sligo i Donegal, okoliczne zatoczki, wyspy i ocean, wynagradza wszelkie trudy.

Ciekawostka na dziś:

Kobiety mają szersze widzenie obwodowe (osiąga niemal 180 stopni), natomiast mężczyźni widzą lepiej na odległość.

Meteorytowy krater Barringera-Ameryka Północna

24.05.2012

Czwartek

Niektóre z cudów natury słyną z piękna. Meteorytowy Krater Barringera w Arizonie, w USA, z pewnością się jednak do nich nie zalicza. Jest to brzydkie zagłębienie na pustyni, powstałe w wyniku uderzenia meteorytu jakieś 20-50 tys. lat temu. Krater ten o średnicy 1264 m i głębokości 174 m jest największym na Ziemi kraterem powstałym na skutek uderzenia o jej powierzchnię meteorytu. Podobnie kratery znajdują się też w Meksyku, w Antarktyce, Australii i na Syberii.

Przez jakis czas po jego odkryciu (w roku 1871), Europejczycy sądzili, że jest to zapadnięty wierzchołek wulkanu. Jednak w 31 lat później dr Daniel Barringer udowodnił, że skały dookoła krateru nie są pochodzenia wulkanicznego i wykazują oznaki zgniecenia przez jakiś ogromny obiekt, który uderzył w nie z potworną siłą przy predkości około 69 tys. km na godz. Powstała eksplozja byłaby w takim wypadku około 40 razy silniejsza od eksplizji bomby atomowej, która zniszczyła Hiroszimę w 1945 roku. Meteor to skała z kosmosu, która uderzyła w Ziemię. Im więszy meteoryt, tym większa siła uderzenia. Z początku nikt nie rozumiał, dlaczego w Kraterze Barringera nie można było ujrzeć samego meteorytu. Niektórzy sądzili, że zagrzbany został pod powierzchnią ziemi. Później naukowcy doszli do wniosku, że ważąca 70 tys. ton skała o przynajmniej 25-metrowej średnicy podczas zetknięcia z Ziemi rozpadła się na kawałki.

Ciekawostka na dziś:

Leworęcznym paznokcie rosną szybciej na lewej ręce, a praworęcznym na prawej ręce.

Góry Semien-Afryka

23.05.2012

Środa

Tu żyją najciekawsze zwierzęta Afryki. I jeszcze można spotkać najbardziej tajemniczy lud Afryki. Semien to najwyższy masyw górski na Wyżynie Abisyńskiej. Jego najwyższy szczyt Ras Daszan (4620 m n.p.m.), jest czwarty w Afryce, po Kilimandżaro, Kenii i Ruwenzori. Kolejne, Abba Yared i Biuat niewiele mu ustępują.Semieńskie szczyty są niesamowite; szerokie płaskowyże pocięte głębokimi dolinami o pionowych ścianach, strzeliste iglice itp. Ale to normalny krajobraz Etiopii. Semien jest „tylko” trochę wyższy niż pozostałe wyżyny na etiopskim płaskowyżu, jak Lasta. Dlatego Semien nie jest w Etiopii traktowany jak u nas Tatry, lecz jak Podhale, gdzie normalnie żyją ludzie.

Tylko w górach Semien żyje kaberu (Canis simensis), zwany szakalem, wilkiem lub lisem etiopskim, abisyńskim lub semieńskim. Ocalało tylko kilka izolowanych populacji w najwyższych partiach gór. Kaberu łatwo rozpoznać po długich nogach, ciemnorudej sierści, puszystym ogonie i głowie wydłużonej, jak u lisa. Żywi się głównie gryzoniami, ale nie gardzi też żadnym innym mięsem z padliną włącznie. Żyje w hierarchicznych stadach (jak wilk), ale poluje samotnie (jak lis). Po epidemii wścieklizny w 2003 roku wydawało się, że gatunek ten wyginie. Ale przeżył, jest dziś ok. 600 sztuk. I jego liczba powiększa się, bo ludzie go nie tępią; nie atakuje większych zwierząt. A że często szuka gryzoni koło stad krów, kóz czy koni, jest nazywany końskim szakalem.

Ciekawostka na dziś:

Na świecie jest więcej kurczaków niż ludzi.

Nyiragongo-Afryka

22.05.2012

Wtorek

Jedyny na świecie wulkan o tak płynnej magmie. Z tego powodu jest zarazem w miarę bezpieczny i bardzo groźny. Leży w Demokratycznej Republice Konga, blisko granicy z Rwandą, ale znacznie bardziej zagraża Kongu.To jeden z dwóch czynnych wulkanów pasma Wirunga. Wysokość 3470 m n.p.m. daje mu czwartą pozycję wśród afrykańskich czynnych wulkanów po Meru, Kamerunie i Teide. Początkowo stoki wulkanu są bardzo łagodne, zaledwie ok. 35 stopni, by nagle ostro wznieść się w górę. W rozległym kraterze, szerokim na 800 i głębokim na 770 metrów, groźnie bulgoce największe na świecie jezioro lawowe. Owalne, o wymiarach 240 na 260 metrów i temperaturze grubo ponad tysiąca stopni.Geofizycy zaliczają go do stratowulkanów (wulkanów klasycznych), ale jego erupcje klasyfikują go raczej do wulkanów efuzywnych (lawowych), jak np. hawajska Mauna Kea czy wygasły Skjaldbreiður na Islandii. Ale Nyiragongo znacznie się różni także od wulkanów hawajskich.

Wszystkie katastrofalne wybuchy powodują wulkany (Thera, Wezuwiusz, Tambora, Krakatau, Mount Pelee, St. Helens, Pinatubo), mające lawę z dużą zawartością krzemionki, a więc gęstą i łatwo blokującą wszelkie kanały. W końcu siła ciśnienia wewnątrz przekracza nacisk wierzchniej warstwy i następuje potężna eksplozja. Z kolei lawa wulkanów hawajskich jest bardzo gęsta i wypływa bardzo powoli.Tymczasem w Nyiragongo lawa, ze względu na małą zawartość krzemionki jest bardzo płynna. Z jednej strony to sprawia, że gazy wulkaniczne zawsze znajdą sobie ujście, rozładowując tym samym ciśnienie wewnątrz wulkanu. A gdy do góry pcha się magma, to w kraterze jest wystarczająco dużo miejsca, by ją pomieścić. Ale właśnie z tego powodu wulkan jest bardzo groźny. Podnosząca się do góry magma mocniej napiera na ściany krateru, aż ten pęka. W powstałą szczelinę wlewa się lawa i z prędkością wodospadu spada w dół. A że jest bardzo rzadka, płynie szybko i daleko. A 15 km od krateru leży ćwierćmilionowe miasto Goma. Podczas wybuchu 10 stycznia 1977 roku cała lawa z jeziora poprzez powstałe pęknięcie wypłynęła w ciągu godziny i pędziła z prędkością co najmniej 60 km/h! Przy takiej szybkości trzeba uciekać natychmiast, by przeżyć. Oficjalnie zginęło wtedy co najmniej 70 osób. Faktycznie - kilka, a może nawet kilkanaście tysięcy.

Ciekawostka na dziś:

Komiksy z Kaczorem Donaldem były zakazane w Finlandii ponieważ główna postac nie nosiła spodni.

Jezioro Turkusowe-Europa(Polska)

21.05.2012

Poniedziałek

Jezioro Turkusowe, zwane także jeziorem Szmaragdowym, znajduje się na wyspie Wolin w pobliżu Wapnicy w gminie Międzyzdroje. Powstało ono w 1945 roku, wcześniej na jego miejscu była odkrywkowa kopalnia kredy. Do wyrobiska przesączyła się woda z podziemnej rzeki i zatopiła wszystko.

Jezioro Turkusowe ma 20 m głębokości, ale nie jest dużych rozmiarów - 1,6 ha. Mieni się ono wszystkimi odcieniami błękitu i zieleni. Kolor wody to zasługa rozpuszczonych w niej związków wapnia, a także białego wapiennego dna.Jezioro Turkusowe otoczone jest licznymi wzniesieniami, porośniętymi lasem oraz śródziemnomorską roślinnością. Na jednym z tych wzniesień zwanym Piaskowa Góra znajduje się punkt widokowy.Niedaleko Jeziora Turkusowego rośnie także pomnikowy dąb, o imieniu Prastary, który ma 680 cm w obwodzie.

Ciekawostka na dziś:

Z powodu nadwagi, rocznie w USA umiera 300 tysiecy osob.

Babia Góra-Europa(Polska)

21.05.2012

Niedziela

Babia Góra to masyw górski leżący w Paśmie Babiogórskim Beskidu Żywieckiego w Beskidach Zachodnich. Jest to najwyższy szczyt w polskiej części Beskidów. Jest on zaliczany do Korony Gór Polskich.Od niepamiętnych czasów Babia Góra uważana była za siedzibę przeróżnych upiorów i wiedźm. Podobno jedna z nich, zwana Babą uniemożliwiała chętnym wejście na szczyt. A ponieważ Babia Góra słynęła z licznych wierzchołków, wielu śmiałków pragnęło je policzyć. Niestety Baba była nieustępliwa. Pewnego wieczoru, ujrzawszy kilku wędrowców, którzy zmuszeni do noclegu pod szczytem zasnęli wokół ogniska z głowami nakrytymi kocami, rzekła głośno: Przeszłam już dwanaście wierzchołków tej góry, a jeszcze czegoś tak dziwnego nie widziałam. Po czym przerażona odeszła. Usłyszał to jeden ze zdobywców, a rano cała grupa, zadowolona z przypadkowo zdobytej informacji, mogła wrócić do domów.

Dziś niewprawnych turystów mogą odstraszać jedynie strome podejścia. Warto jednak zadać sobie trud, bo widoki roztaczające się ze szczytu wynagradzają poświęcenie.Babia Góra jest najwyższym pozatatrzańskim wzniesieniem w Polsce. Najwyższy wierzchołek Diablak ma wysokość 1725 m n.p.m.. Ma to swoje odbicie w występowaniu pięter krajobrazowych. Oprócz roślinności tzw. regla dolnego i górnego można tu zaobserwować piętro kosodrzewiny i łąk alpejskich, zwanych halami.W celu ochrony przyrodniczych i krajobrazowych walorów na stokach Babiej Góry utworzono Babiogórski Park Narodowy, który jako pierwszy z naszych parków górskich został umieszczony na liście światowych rezerwatów biosfery UNESCO.

Ciekawostka na dziś:

Imię "Dawid" występuje w Biblii częściej niż "Jezus". Wspomniane jest ono 1118 razy.
"Jezus" jest na drugim miejscu, pojawiając się 973 razy.

Jeziora duszatyńskie-Europa(Polska)

18.05.2012

Piątek

Diabelskie jeziorka – tak je nazywali okoliczni mieszkańcy. Ich powstaniu towarzyszył iście piekielny ryk. Nikt tam nie chodził także wtedy, gdy ich nie było. Mówiono, że jest tam coś może nie złego, ale dziwnego. To "coś" czuje się do dziś. Upiorna, ciemna woda, raz mlecznozielona, raz czarna, ciemne dno, rosnące na brzegu potężne skrzypy – jakby z innego świata. Półmrok i ta dzwoniąca w uszach cisza.Jeziorka Duszatyńskie mają sto lat. Wiosna 1907 roku była mokra. Długotrwałe deszcze nasączyły wodą łupki Chryszczatej. 13 kwietnia, w wigilię Wielkanocy, z niesamowitym rykiem ziemia, skały i drzewa z zachodniego stoku góry runęły w dolinę potoku Olchowatego.Mieszkańcy pobliskiego Duszatyna uciekli z domów. Myśleli, że to trzy legendarne, zaklęte w kamień potwory na Chryszczatej uwolniły się ze skał...Masy ziemi i skał utworzyły naturalne tamy, które zatrzymały wodę z potoku. Powstały tym samym trzy jeziorka. Właściciel tych ziem, hrabia Potocki, był zapalonym rybakiem. Polecił natychmiast zarybić je pstrągiem.Gdy w roku 1925 z dolnego jeziorka spuszczono wodę, by wyciągnąć ryby, największe z ok. 80 pstrągów miały po dziesięć kilogramów!

Dziś po katastrofie sprzed wieku, oprócz jeziorek, pozostała rynna osuwiskowa. To stąd zsunęła się ziemia. Ma kształt ogromnego leja, zaczynającego się wysoko na głównym toku Chryszczatej.I osuwiskowe jeziorka i rynna są największe w Polsce. Ta druga pod względem osuniętej masy (12 milionów metrów sześciennych), bo powierzchnią ustępuje osuwisku w Szymbarku (36 ha).Zachodni stok Chryszczatej wciąż żyje. Geologowie, którzy prowadzą tam badania, oprócz systematycznego zmniejszania się i spłycania jeziorek, zauważają powolne przesuwania mas ziemi. Powyżej jeziorek powoli przesuwa się w dół masa ziemi i skał o długości ok. 250 m i szerokości ok. 100m. Odsunięty jest od linii stoku szczeliną trzymetrowej szerokości, 1,5 m głębokości i długą na 250 m. Szczelina powoli się poszerza. A to oznacza, że któreś z kolejnych większych deszczów mogą spowodować podobną katastrofę...

Ciekawostka na dziś:

Według rządowych oraz branżowych szacunków, prawie 40% wód butelkowanych
to zwykła "kranówka", często bez dodatkowej obróbki.

Mount Everest-Azja

17.05.2012

Czwartek

Himalaje zostały uformowane w ciągu kilku ostatnich milionów lat. Po rozpadnięciu się pierwotnego wielkiego kontynentu półkuli północnej - Laurazji, Indie zaczęły z wolna przemieszczać się na północ, w kierunku Azji, i w końcu zderzyły się z nią. Dno morskie między dwoma płytami zostało zgniecione i wypiętrzone. Na północnym obrzeżu Indii uformowały się góry. Proces ten trwa nadal i Himalaje ulegają w dalszym ciągu wypiętrzaniu.

Najwyższa góra na naszej planecie, Mount Everest, rośnie około 5 cm rocznie. Pomiary satelitarne wykazują, że obecnie jej wysokość wynosi 8872 m n.p.m. Uznana za najwyższy szczyt świata w 1852 roku, w roku 1862 otrzymała swoją angielską nazwę.Mount Everest wznosi się na granicy między Nepalem a Tybetem. W końcu dziewiętnastego wieku Tybet i Nepal zamknęły swoje granice dla Europejczyków. Dopiero w początku lat dwudziestych naszego stylecia zezwolono na wysokogórskie wyprawy.Pierwsi szczęśliwie dotarli na Mount Everest w 1953 roku Nowozelandczyk Edmund Hillary i Szerpa Tenzig Norgay. Od tego czasu około 400 ludzi powtórzyło ten wyczyn. Aby uniknąć zniszczenia środowiska naturalnego, nepalskie władze ograniczają dostęp do tych terenów.

Ciekawostka na dziś:

Pierwszą telewizyjną parą pokazaną razem w łóżku byli Fred i Wilma Flintstonowie.

Jeziora dystroficzne-Europa(Polska)

16.05.2012

Środa

Nie wykąpiesz się w takim jeziorze, ale za to możesz skutecznie popełnić samobójstwo.Do jeziora dystroficznego nie można podejść. Można co najwyżej znaleźć się... ponad nim.Żółta, brązowa lub wręcz czarna woda w jeziorze dystroficznym nie ma żadnych substancji odżywczych. Nie ma mowy, by się w dnie zakorzeniły rośliny. Bo z dna też niewiele się wyciągnie. Jedyne miejsce, gdzie rośliny mają tu znośne warunki, to powierzchnia jeziora. I właśnie tam rosną. Z czasem kożuch unoszących się roślin staje się coraz grubszy. I coraz mocniejszy. Korzenie i mchy torfowce przerastają się wzajemnie, nie pozwalając przy tym tonąć martwej materii. W miarę powiększania się grubości tej warstwy, zwanej spleją, zaczynają na niej kiełkować najpierw rośliny zielne jak wełnianka, rosiczka, bobrek trójlistkowy, czermień błotna i drobne krzewinki żurawiny, potem krzaczki brzozy lapońskiej, a wreszcie i drzewa sosny i brzozy. Właśnie na splei można spotkać liczne owadożerne rosiczki, a na wodzie także owadożerną aldrowandę pęcherzykowatą. W ten sposób rośliny te uzupełniają azot. Skoro nie mogą go zdobyć z gleby czy wody, to go pobierają z upolowanych zwierząt.

Często na jeziorach dystroficznych pojawia się pło, czyli pływające wysepki zbudowane z mchów i drobnych roślin. Pło to albo oderwane fragmenty splei, albo wyspy powstałe samoistnie.Tam, gdzie rosną drzewa, można wejść na uginający się pod nogami kożuch. Po kilku krokach widzimy, jak cała spleja faluje. Ale nie zbliżajmy się do wody. Spleja staje się coraz cieńsza. I w którymś słabszym miejscu może się rozerwać. W ułamku chwili wpadamy pod splątaną, grubą matę i giniemy w ciemnościach. Otwór zaraz się zasklepia i w ciemności nie ma najmniejszych szans, by go odnaleźć. Tym bardziej, że do otwartej toni jest kilkadziesiąt metrów. Tylko w którą stronę? A zresztą nawet jak się uda tam dopłynąć, to na spleję od strony wody nie da się wejść.Lepiej więc jeziora dystroficzne podziwiać z daleka albo z zabezpieczonych szlaków. A podziwiać warto, bo połączenie piękna i grozy to najlepszy wabik.Z naukowego punktu widzenia jezioro dystroficzne to jezioro wśród torfowisk, o żółtej lub brązowej, kwaśnej wodzie. Takie cechy nadaje jej duża zawartość kwasów humusowych i torfu. Te pierwsze wchodzą w reakcje z azotem i fosforem, przez co pierwiastki te stają się niedostępne dla roślin. A że za takimi warunkami rośliny nie przepadają, tzw. produktywność biologiczna jeziora jest bardzo niska.

Ciekawostka na dziś:

28 czerwca obchodzi się światowy dzień CAPS LOCKA.

Morze Martwe-Azja

15.05.2012

Wtorek

Morze Martwe jest najniżej położonym i najbardziej zasolonym jeziorem na Ziemi. Jego poweirzchnia znajduje się 392 m p.p.m., a dno jeszcze 398 m niżej. Zwyczajna woda morska zawiera około 3,5 % soli. W Morzu Martwym jest jej siedem razy tyle.

Morze Martwe stanowi część tektonicznego Rowu Jordanu i jest jak ogromna niecka, do której spływa woda. Temperatura jest tu tak wysoka, że prawie cała eoda wpływająca do jeziora z rzeki Jordan wysycha, pozostawiając jeszcze więcej soli.Woda ma kolor ciemnoniebieski, jest bardzo spokojna i tak zasolona, że niemożliwe jest utonięcie w niej lub pływanie. Kiedy zanurzymy jedną rękę, druga wynurzy się na powierzchnię. Jeżeli chcemy zanurzyć się, musimy stopniowo pochylać się, aż do momentu, kiedy będziemy płasko leżeć.

Ciekawostka na dziś:

Kopi luwak jest najdroższą kawą na świecie - kilogram kosztuje około tysiąca euro.

Wielkie Jeziora Mazurskie-Europa(Polska)

10.05.2012

Czwartek

Mazury polskie są dopiero od nieco ponad pół wieku. Tysiąc lat temu były zamieszkałe przez liczne, spokrewnione z Litwinami plemiona pruskie. Nie utworzyły one jednego państwa. Byli jednak zbyt silni i niebezpieczni, więc do ich pacyfikacji posłużono się Zakonem Krzyżackim. Ten zadanie wykonał, Prusów schrystianizował, wymordował albo zniemczył. Niemal ciągle walczył z Polską, ale nie da się nie wspomnieć także o jego roli kulturotwórczej. Ale z drugiej strony całe południe Prus było zamieszkałe w większości przez Polaków, emigrantów z Mazowsza, zaproszonych przez Krzyżaków w miejsce wytępionych Prusów. I właśnie od nich pochodzi nazwa krainy oraz fakt, że Mazury należą do Polski. Bo gdyby tam żyli tylko Niemcy, jest bardzo prawdopodobne, że Rosjanie nie daliby nam ani ara Mazur.Sercem, a zarazem najatrakcyjniejszą częścią Mazur jest Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, leżąca w środku. Cały ten krajobraz ma nieznacznie więcej lat niż egipskie piramidy czy brytyjskie Stonehenge. Około 10 tys. lat temu topniejący lodowiec zostawiał po sobie ciągi wzgórz. Topniejąca woda wypłukiwała pod lodem głębokie rynny. W szerszych zagłębieniach pozostał lód, który z czasem się stopił.

Wyjątkowość Krainy Wielkich Jezior Mazurskich wynika z faktu, że jest ona obficie obdarzona przez Naturę i Kulturę, a przy tym intensywnie wykorzystywana przez Rekreację. Inne europejskie pojezierza mają na lekarstwo albo zabytków (jak fińskie) czy przyrody (jak meklemburskie), albo jednego i drugiego (mogący starczyć za całe pojezierze Balaton).I jak dotąd w miarę bezkonfliktowo współistnieją ze sobą zwolennicy wypatrywania w ciszy rzadkich ptaków, leżenia na plaży, kontemplowania starych murów, zbierania grzybów, moczenia kija, pływania w ciszy pod żaglami, czy w piekielnym hałasie (są tacy, i to wcale nie tacy nieliczni, dla których sam ryk silnika jest atrakcją samą w sobie). A jeszcze do tego są rolnicy, leśnicy i rybacy, mający swoje własne interesy, niekoniecznie zbieżne z turystami.Żeglarze i motorowodniacy mają jeziora, łącznie ponad 500 kilometrów kwadratowych wodnej tafli. Część z nich jest wszakże całkowicie wyłączona; to rezerwaty przyrody, m. in. jezioro Łuknajno.Brzegi dzielą między siebie wylegujący się na plażach, moczący kija i podglądający intymne życie przyrody. Ekoturyści mają tu niezliczone siedliska kormorana, łabędzie (notabene wcale nie takich rzadkich), perkoza dwuczubego, bociana czarnego, kani czarnej, orła przedniego, bielika, głuszca, cietrzewia, jarząbka, wydry, rysia, wilka, żółwia błotnego, łosia oraz wielu gatunków nietoperzy i owadów.

Ciekawostka na dziś:

Firma Nike wzięła swoją nazwę od greckiej bogini zwycięstwa.